qardaş

is.

1. Bir ata-anadan, yaxud yalnız bir atadan və ya bir anadan olan oğulların bir-birinə, yaxud bacısına nisbətən hər biri. <Qaraca çoban> . . bağıryaran bir səslə qıy vurub irəli şığıdı. İki qardaşı da gəlib ona qoşuldular. M. Rz.. . . Bir şəhərin beş qardaşın xanlığına parçalandı. . . M. Araz. Qan qardaşı – 1) doğma qardaş; 2) məc. səmimi dost. Sağımda, solumda məsləkdaşlarım; Fikir qardaşlarım, qan qardaşlarım. X. Rza. Seyr et, qarşındakı can sirdaşındır; İnsandır, deməli, qan qardaşındır. Şəhriyar. Ögey qardaş – atası, yaxud anası ayrı olan qardaş. <Səba xanım:> Mələkənin münasibətdə olduğu üçüncü adam sizin ögey qardaşınız Sultan Toğruldur. M. S. O.. Süd qardaşı – ayrı-ayrı ata-anadan olub, bir anadan süd əmmiş iki adam. <Babək:> Elə isə bu vaxta qədər qafil olmuşam və elə bilmişəm ki, iki qardaşım var, biri kiçik qardaşım Abdulla, digəri süd qardaşım ərəb oğlu Müaviyə. . . Ə. M..

2. tənt. Fikir, ictimai vəziyyət və s. cəhətdən danışan şəxsə yaxın olan hər bir şəxs. <Eyvaz:> Qardaşlar, . . atmayın, qulaq asın, bizim sizinlə işimiz yoxdur! C. C..

3. Kişiyə, oğlana dostcasına, yaxud təklifsizcəsinə müraciət. Qardaş, yol ver, keçim. Qardaş, məndən əl çək! – <Zinət xanım:> . . Qarovulçu qardaş, sən də çıx buradan. . N. V.. Axı, a qardaş, iki saatdır burada gözləyirəm. Qant.. // «Qardaşım» şəklində: mehribancasına müraciət – dostum, əzizim. Qardaşım, sənə nə oldu? – <Şərif:> Yeri, qardaşım, apar bu kağızı ver Baloğlana. C. C..

4. məc. Qardaş kimi yaxın, dost olan adam haqqında. O mənimlə qardaş kimidir. <Mürşid> əvvəlcə mala baxdı, sonra əkinə-biçinə getdi. Niftalıynan dostlaşıb lap qardaş oldular. İ. Ş..

◊ Qardaş malı – atadan qalan və qardaşlar arasında tən-bərabər bölünməli mal, miras. Qardaş malı kimi ortadan bölər. Q. Z..